1) Vaccinaties voor reizigers (kort verblijf/normale omstandigheden)

Versiedatum: april 2011

 

 

Wat zijn vaccinaties?

Voor u op reis gaat naar een ver land, heeft u vaak een of meerdere injecties (prikken) nodig om u tegen bepaalde infectieziekten te beschermen. Via een prik wordt een vloeistof in uw spier of onder de huid gespoten met daarin een vaccin. Een vaccin bevat ziekteverwekkers (bacteriën of virussen), maar dan in een onschadelijke vorm. Als reactie op het vaccin gaat uw lichaam antistoffen maken alsof het om de echte ziekteverwekker gaat. Wanneer u die antistoffen eenmaal heeft aangemaakt, kunt u een tijd lang niet meer ziek worden van de echte ziekteverwekker.

 

Vreemde landen, vreemde ziektes

Voor reizen naar veel landen in Afrika, Azië, het Midden-Oosten, Midden- en Zuid-Amerika en een aantal Oost-Europese landen zijn vaccinaties nodig. Ook voor Turkije en de noordelijke Afrikaanse landen Marokko en Tunesië worden een of meer van de hier besproken prikken aangeraden.

 

Welke vaccinaties zijn er nodig?

Het advies verschilt per land. Als u voor minder dan zes weken op reis gaat, gezond bent en geen binnenlanden, oerwouden of sloppenwijken bezoekt, worden meestal de volgende vaccinaties aangeraden:

 

Difterie-Tetanus-Polio (DTP)

De DTP-vaccinatie is één prik tegen drie ziekten:

 

Difterie wordt veroorzaakt door een bacterie. Het is een keelaandoening die ook wel 'kroep' wordt genoemd. Zwelling en aanslag in de keel kunnen er bij difterie zelfs toe leiden dat iemand stikt. De bacterie maakt gifstoffen die hart- en zenuwweefsel kunnen beschadigen. De bacterie wordt overgedragen via speekseldruppeltjes.

Tetanus wordt veroorzaakt door een bacterie die in zand, mest en straatvuil zit. De bacterie maakt een gifstof die ernstige spierkrampen veroorzaakt. Dergelijke krampen in de ademhalingsspieren kunnen zelfs tot de dood leiden. De bacterie komt het lichaam binnen via wondjes.

Polio (kinderverlamming) wordt veroorzaakt door een virus. Het wordt overgedragen via de ontlasting van iemand die het virus bij zich draagt.

 

De meeste kinderen in Nederland zijn in het eerste levensjaar tegen DTP gevaccineerd (een serie van drie prikken).Deze vaccinatie beschermt 10 tot 15 jaar. Was uw laatste DTP-vaccinatie meer dan 10 jaar geleden, dan is het verstandig om deze te herhalen (één prik). Heeft u deze vaccinaties nooit gekregen, dan krijgt u in principe een serie van drie DTP-prikken. Uw lichaam maakt dan voor lange tijd antistoffen aan.

 

 

 

Hepatitis A

Hepatitis A wordt veroorzaakt door een virus. De lever raakt ontstoken en u kunt geel worden (geelzucht). Het virus zit in de ontlasting van de patiënt. Besmetting ontstaat bij slechte hygiëne. U krijgt twee injecties met het hepatitis A vaccin. Hierna bent gedurende minstens 10 jaar beschermd. Het hepatitis vaccin kan ook vlak voor vertrek worden gegeven.

Er wordt ook wel eens een injectie met gammaglobuline gegeven. Dit is geen vaccin maar al direct een antistof. Uw lichaam hoeft de antistof dan niet zelf te maken. Gammaglobuline werkt direct maar beschermt veel minder lang dan een echt vaccin. Gammaglobuline wordt daarom niet meer zo vaak gegeven.

 

 

Gele koorts

Gele koorts wordt veroorzaakt door een virus. Het virus wordt overgedragen door een mug. Er treden onder andere geelzucht en mond- en darmbloedingen op. In een aantal gevallen is de ziekte dodelijk. Met een gele-koortsvaccinatie bent u gedurende 10 jaar beschermd.

 

Buiktyfus

Buiktyfus wordt veroorzaakt door een bacterie. U krijgt het via besmet voedsel of vervuild water. Het is een ernstige darmziekte met hoge koorts, ernstige diarree en kans op uitdroging. Tegen buiktyfus bestaan zowel injecties als capsules. Een serie van 3 capsules beschermt meestal gedurende een jaar. Eén injectie beschermt meestal drie jaar.

Langer verblijf of zware omstandigheden
Voor veel van de genoemde landen/streken geldt dat er voor een verblijf van meer dan zes weken of bij een verblijf in zware omstandigheden in de binnenlanden, oerwouden of sloppenwijken aanvullende vaccinaties nodig zijn.

 

 

 

 

 

2) Vaccinaties voor reizigers (langer verblijf/ zware omstandigheden)

 

Wanneer u naar de binnenlanden, oerwouden of sloppenwijken gaat of langer dan zes weken in een risicoland blijft, zijn er vaak een of meer extra vaccinaties nodig tegen de onderstaande ziekten:

 

 

Bof , mazelen en rode hond (BMR)

Eén BMR-injectie beschermt waarschijnlijk levenslang tegen de volgende drie virusinfecties die door speekseldruppeltjes worden overgedragen:

Bof: geeft vaak een ontsteking van de speekselklier die voor het oor zit. De wang zwelt daar op. Het virus kan ook een ontsteking van de hersenen, de zaadballen of de eierstokken geven.

Mazelen: begint als een verkoudheid, waarna overal vlekjes opkomen. In zeer zeldzame gevallen ontstaat een hersenontsteking.

Rode hond: geeft een verkoudheid, lichte koorts en rode vlekjes. Wanneer een zwangere vrouw voor het eerst in aanraking komt met het virus, kan haar (ongeboren) kind ernstige afwijkingen krijgen.

 

 

Hepatitis B

Hepatitis B: een leverontsteking, veroorzaakt door een virus. Het virus wordt overgedragen via bloed, sperma en borstvoeding en een enkele keer via speeksel. Meestal krijgt u een serie van drie injecties. Voor de zorgvuldigheid kan daarna het bloed gecontroleerd worden op antistoffen. Als blijkt dat u die nog niet heeft aangemaakt, dan is een volgende serie van drie injecties nodig.

 

 

Japanse encefalitis

Japanse encefalitis: een hersenontsteking, veroorzaakt door een virus. Het virus wordt overgedragen door een mug. Deze ziekte komt vrijwel alleen in Azië voor. Maar weinigen van de gestoken mensen worden echt ziek. U krijgt een serie van drie injecties.

 

 

Meningokokkenziekte

Meningokokkenziekte: wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze wordt overgedragen via speekseldruppeltjes. Meningokokkenziekte kent twee ernstige vormen: hersenvliesontsteking (nekkramp) en bloedvergiftiging (sepsis). Eén injectie beschermt gedurende 3 jaar. Het vaccin beschermt tegen de meningokokkenstammen A en C. Tegen meningokokkenstam B bestaat nog geen vaccin.

 

 

Rabiës

Rabiës (hondsdolheid): een hersenontsteking veroorzaakt door een virus. Het virus kan worden overgedragen met een beet van een besmette hond, das, vos of vleermuis. Een serie van 3 vaccinaties geeft bescherming gedurende 2 jaar. Zodra u wordt gebeten door een dier dat wellicht rabiës heeft, dient u een nieuwe serie injecties te krijgen. Ga daarom direct naar de dokter, bij voorkeur binnen 24 uur.

 

 

Tuberculose

Tuberculose (tbc): wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. De bacterie kan zich in het lichaam verplaatsen via de bloed- en lymfevaten. Hierdoor kunnen verschillende organen worden aangetast. Tuberculose zit meestal in de longen. Besmetting gaat via slijmdruppeltjes die door hoesten worden overgedragen. Tegen tuberculose bestaat het BCG-vaccin. BCG beschermt niet volledig. Als u zich niet tegen tbc laat vaccineren kunt u zich voor en na uw reis op tbc laten controleren met een huidtest (Mantoux).

 

 

Geen choleraprik meer?

Cholera is een darmziekte met braken en diarree. U krijgt de bacterie binnen via besmet water of voedsel. Als u gezond bent en besmet raakt, gaat de ziekte meestal min of meer ongemerkt voorbij. De kans om ernstig ziek te worden van cholera (ernstige diarree, braken en beenkrampen) is dan heel klein. Inenten tegen cholera biedt weinig bescherming, en maar voor een korte tijd. Als u hygiënische maatregelen in acht neemt, heeft u van cholera niets te vrezen. In Nederland wordt de vaccinatie daarom niet meer gegeven.